20 мая 2008 г.
Апрелĕн 21-мĕшĕнчен тытăнса майăн 21-мĕшĕччен районта ĕçкĕ-çикĕне хирĕç кĕрешмелли уйăхлăх пырать. Милици ĕçченĕсем ку тĕлĕшпе еплерех тÿпе хываççĕ-ха? Ун çине районти шалти ĕçсен пайĕн начальникĕ, милици подполковникĕ Владимир Михайлович РОЖКОВ акă мĕнлерех хуравлать.
Асăннă уйăхлăха район пуçлăхĕ Станислав Николаев йышăнăвĕпе çулленех ирттерни питĕ вырăнлă. Питĕ усăллă та. Хăш-пĕр ÿсĕмсем куç умĕнчех.
Акă, уйăхлăх пуçланнăранпа майăн 15-мĕшччен вырăнсенче, тĕрĕслевсемпе рейдсем вăхăтĕнче, ĕçкĕ-çикĕпе ашкăнса обществăлла йĕркелĕхе пăснă 117 тĕслĕхе тупса палăртнă, протоколсем çырнă. Çав шутра обществăлла вырăнсенче ÿсĕр пулнăшăн е çÿренĕшĕн — 75, уй-хирте е кану паркĕнче хаяр шĕвек ĕçнĕшĕн — 7, хулиганла пĕчĕк ĕç тунăшăн —5, наркăмăшлă, пахалăхсăр эрех сутнăшăн 3 тата çул çитмен ачасене эрех-сăрапа тивĕçтернĕшĕн 3 çынна административлă майпа явап тыттарнă. Мĕн пытармалли пур: ватти-çамрăккипех хаяр шĕвек патнелле аллисене тăсаççĕ. Ку каçсерен район центрĕпе ялсенче йĕркеленĕ тĕрĕслевсенчен те курăнать. Ниçта та ĕçлемест хăшĕ-пĕри... Укçине ĕçмешкĕн ăçтан тупаççĕ-ши? Мана уйрăмах Алманчпа Карай ял тăрăхĕсенчи ялсенче пурăнакансем хушшинче хаяр шĕвек патнелле туртăнакансем сахал марри шухăша ярать.
Татах та хăрушăраххи, ĕçкĕ-çикĕне, тĕрлĕрен хаяр шĕвек ытамне лекнине пула, çамрăк, вăй питти çынсем пурнăçран уйрăлаççĕ. Питĕ шел...
Кăçалхи тăватă уйăх хыçа юлчĕ ĕнтĕ. Çак тапхăрта ÿсĕрсем обществăлла йĕркелĕхе пăснă тĕслĕхсем, пĕлтĕрхи çав вăхăтрипе илсен, 43,8 процент чухлĕ сахалланчĕç. Йывăр преступленисен хисепĕ, иртнĕ çулхи тапхăрпа танлаштарсан, 62,2 процент чухлĕ пĕчĕкленчĕ. Çемьесем тăнăç пурнăçа ăнланчĕç. Вĕсенче тавлашу-харкашу пуçарасси, пĕр-пĕрне кÿрентересси чакрĕ. Халь тăватă уйăхра унăн кăтартăвĕ, 2008 çулхи тăватă уйăхрипе пăхсан, 58,3 процент сахалтарах.
Манăн çынсен выльăх-чĕрлĕхне вăрланăшăн тата вăрăсене хамăр вăхăтра тупса палăртма пултарайманшăн, çынсене пулăшайманшăн ăш вăркать. Чăнах та, уçса, тупса палăртассипе çителĕксĕр ĕçлетпĕр. Акă, кăçалхи тăватă уйăхра Тусай, Красноармейски, Алманч ялĕсенче, “Нива” хуçалăхра выльăх-чĕрлĕх çухалнă. Ытларах сурăхсем вăрлаççĕ. Алманч енче сурăх вăрлаканăн йĕрĕ çине ÿкрĕмĕр-ха эпир.
Выльăх-чĕрлĕх усракансем хальлĕхе хăйсем те вăрăсене “пулăшаççĕ” тесен те йăнăшах пулмĕ. Сăмахран, ĕнине е пăрăвĕпе вăкăрне, вăрлама ирĕк пултăр тесех-ши, çынсем çÿремен вырăнсене кăкараççĕ. Тата касу е кĕтÿ кĕртсен хăшĕ-пĕри харпăр хăй выльăх-чĕрлĕхне киле хăваламасть, ăçта кирлĕ çавăнта çÿретет. Йĕркеллĕ япала-и ку? Вăрлакана “атя вăрлăрах” тени пулать ĕнтĕ.
Иртнĕ çул çынсен выльăх-чĕрлĕхне куç хывнă тĕслĕх районта виççĕ пулнăччĕ. Пĕрисем ĕнисене вăрланă тесе милицие те пĕлтернĕччĕ. Анчах та тĕрĕслев хыççăн çакăнта кил хуçисен тимсĕрлĕхĕ палăрчĕ. Касу хыççăн кил картине кĕртме маннă-мĕн выльăхсене. Вĕсем вăрманта уçăлса çÿренĕ.
Ăçта йĕрке çук çавăнта йĕрĕх хуçаланать. Çавăнта ĕçкĕçсем те иртĕхеççĕ, çавăнта вăрлассипе çаратасси те хуçаланать.