25 августа 2020 г.
Çулсерен Россельхознадзор апат-çимĕçĕн пахалăх тата хăрушсăрлăх мониторингĕ ирттерет. Кунсăр пуçне патшалăх заданийĕпе апат-çимĕçе тĕпчеççĕ. Асăннă ведомство ĕçченĕсем предприяти-хуçалăхсене, лавкка, пасарсене тĕрĕсленĕ чухне выльăх-чĕрлĕх продукцийĕнчен пробăсем илеççĕ (чĕр чунсен организмĕнче, продукцире тата выльăх апатĕнче усă курма юраман, сиенлĕ япаласен юлашкийĕсем пуррине палăртас тĕллевпе). Каласа хăвармалла: асăннă мониторинга хуçалăхсем, ача сачĕсем, шкулсем, социаллă ытти учрежденисем те хутшăнма пултараççĕ. Чи малтанах Россельхознадзорăн республикăри управленине заявлени çырмалла. Çакăншăн тỹлемелле мар. Çавăн пекех эпизооти мониторингне те кашни çулах пурнăçлаççĕ. Выльăх чир-чĕрĕсене (çав шутра хламидиоз, сальмонелез, лептоспироз, инфекци ринотрахеичĕ, лейкоз, сыснасен классика тата африка чуми, бруцеллез, ящур, чума тата ытти) тата кайăк-кĕшĕк амакĕсене вăхăтра палăртса тĕп тăвассипе çыхăннă ку ĕçсем. Пулă чирĕсенчен шар курасран та тимлĕх çухатмаççĕ. Çак тĕпчевсем кирлĕ. Мĕншĕн тесен республикăра пулă ĕрчетекен хуçалăх сахал мар, пĕлетпĕр. Ку енĕпе Вăрнар, Патăрьел, Етĕрне, Сĕнтĕрвăрри, Канаш, Улатăр, Пăрачкав, Комсомольски, Куславкка, Çĕрпỹ районĕсенчи хуçалăхсем правур. Сăмахран, Патăрьел районĕнче форель ĕрчетеççĕ. Ку пулă уйрăмах тимлĕх ыйтать. Таса та сивĕ шывра кăна пурăнаять. Кỹлĕ-пĕвесенче вара карпсем ỹсеççĕ. Чăваш Енри пулă ĕрчетекен хуçалăхсен пуллисенче инфекци тата ерекен чирсем тупман ку таранччен. Калас пулать, пулла кăна мар, шыва та, пулă апатне те ятарласа тĕпчеççĕ. Ку енĕпе лару-тăру япăх мар. Хуçалăхсем йĕркене пăхăнма тăрăшаççĕ тесе калама пулать. Атăл тата Сăр юхан шывĕсенче пулă тытма кăçал 7 хуçалăх тата 4 усламçă ирĕк илнĕ. Сăмах май, вĕсен — ятарлă квота. Кам мĕн чухлĕ тытни вара “Меркурий” тытăмра курăнать: ветеринари докуменчĕсем тăрăх. Хальлĕхе квотăна пăсни пулман. Республикăра илнĕ ытти апат-çимĕçе илес пулсан, çур çулта услам çăва тата сĕте ỹсен-тăран çăвĕпе хутăштарнă, какайран хатĕрленĕ продукцире пыршăлăха сиен кỹрекен бактерисем тупнă тĕслĕхсем пулнă. Унччен çырнăччĕ ĕнтĕ, ку тата ытти çакнашкал тĕслĕхсем пирки Россельхознадзорăн “Сирано” системинче çырса тăраççĕ. Çапла Чăваш Ен производителĕсем йĕркене пăснине Россельхознадзор специалисчĕсем çийĕнчех пĕлеççĕ. Телее, кăçалхи çур çулта темиçе тĕслĕх кăна. Иккĕшĕ — типĕ сĕтре тилозин тата альбендазол сульфон тупнипе çыхăннă, виççĕмĕшĕ — чăх рулетĕнче вар-хырăмшăн сиенлĕ бактерисем пулнипе.
Н. Васильева.