17 марта 2009 г.
Пĕлтĕр районта “паразитсем” урлă ерекен чирсен шучĕ палăрмаллах ÿсрĕ. Акă, тĕслĕхрен, шĕвĕрĕлчен чирĕпе 81 çын аптранă, тăваттăшĕ лямблисем ертнĕ.
Çак “тăшмансем” вар-хырăма, пÿрепе шăк çулĕсене, юна варалаççĕ, вĕсене йĕркеллĕ ĕçлеме чăрмантараççĕ. Чир шала кайсан нерв системине, сывлăш çулĕсене амантать, иммунитет самаях чакать. “Паразитсенчен” чи хăвăрт сарăлаканни вăл — шĕвĕрĕлчен чирĕ. Ăна ача-пăча учрежденийĕнче — 14, шкулсенче — 58 тата шкул çулне çитмен 7 ачанне тупса палăртнă. Шĕвĕрĕлчен чирлĕ çын усă курнă тата вараланă япаласем урлă куçать. Вар-хырăмра пурăнаканскер каçхине, çын çывăрнă чух, хăй пулнă çĕре “çăмартисене” хурать. Çакна систерекенни, паллах, “çăмартасем” хунă вырăнта ÿт кĕçĕтет, хырăм ыратать. Ку ытларах каçхине е çĕрле вăйланать. Çын тÿсейменнипе çав вырăнсене хыçать, ун аллисене “çăмартасем” çакланса кĕпе-тумтир, вырăн çине куçаççĕ, таврари ытти япаласем (сăмахран, теттесем) çине лексе сарăлаççĕ. Кайран тусанпа хутăшса сывлăша, çăвара, сăмсана, апат-çимĕçе лекеççĕ. Çак майпа чир вăй илет.
Чир-чĕр çакланасран яланах тĕрĕслеттерсе тăмалли ушкăнсем:
— ача-пăча учрежденийĕсенче вăй хуракан персонал тата вĕсене çÿрекен ачасем;
— кĕçĕн классене каякан ачасем;
— интерната, санаторие, лагере кайма е больницăна выртма шутлакансем;
— чирлĕ çынпа пĕрле пурăнакансем;
— бассейнсене çÿрекен çынсем.
Çуллахи кану хыççăн кĕçĕн классенче вĕренекен тата ача-пăча учрежденийĕсене çÿрекен ачасен тата вĕсенче вăй хуракансен сывлăхне çулталăкра пĕрре тĕрĕслемелле. Ача-пăча вылякан хăйăр куписене çулленех улăштармалла, каçхине вĕсене витсе-хупласа хумалла. Хăйăр çинче тĕрлĕ бактерисем, паразитсем тупăнсан, ăна çийĕнчех улăштармалла.
Шĕвĕрĕлчен ернĕ çынсене сывалса çитиччен, вăхăтлăх ĕçрен хăтармалла е урăх ĕçе куçармалла. Ачасене те сипленнĕ вăхăтра коллективран уйăрмалла.
Чир-чĕртен сыхланас тесен кашнинех харпăр хăй гигиенине пăхăнмалла. Пули-пулми япаласене çăвара хыпма хушмаççĕ. Ачасем пÿрне, ручка, кăранташ, чĕрне кăшлани асăннă чире сарăлма пулăшать те.